Terimler Sözlüğü
TEMEL TERİMLER
Alt Yapı
Bir kuruluşun çalıştırılması için gerekli olan hizmetler, donanım ve olanaklar takımı.
Akış Çizelgesi (Flow Chart)
Bir ürün veya hizmetin izlediği yolun, sapmaların ortaya çıkarılabilmesi amacıyla açıklanmasına gerek duyulduğunda kullanılan bir çizelgedir.
Alt Süreç (Micro Process)
Asıl sürece girdi sağlayan bir süreçtir.
Ana Süreç - Macro Process (Main Process)
Bir kuruluştaki asıl süreçtir. Bu süreç, içinde birden fazla alt süreçler içerebilmektedir. Bu alt süreçlerin çıktıları ana sürecin girdisini oluşturmaktadır.
Bağımlılık
Bulunabilirlik performansını ve onu etkileyen faktörlerini, güvenirlilik performansını, sürdürebilirlik performansını ve sürdürebilme performansını açıklamak için kullanılan bir terimdir.
Belge
Faaliyet alanına göre, yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mevzuatı çerçevesinde zorunlu alanlarda belge vermek üzere yetkilendirilen özel veya kamu laboratuvarları, muayene ve belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen, standart ve teknik düzenlemelere uygunluğu gösteren belgeler ile ilgili mevzuat çerçevesinde zorunlu alanlar dışında kalan standart ve teknik düzenlemelere uygunluğunu gösteren belgelerdir.
Belgelendirme (Certification)
Gerekli yetkilerle donatılmış bir kuruluş tarafından, süreç, sistem, ürün veya servis kalitelerinin gerekli gereksinimlere ve standartlara uygunluğunun belirlenmesi, doğrulanması, onaylanması için gerçekleştirilen yöntem ve etkinliklerdir.
Beş S Felsefesi (Five S Philosopy)
Beş S’in ilki temizlik (seiso), diğerleri ise düzenleme (seiton), standartlaştırma (seietsu), sınıflandırma (seiri) ve disiplin (shitsuke)’dir. Amaç ise iş yerinde iyileştirmeyi sağlamak için temiz, düzenli, disiplinli olunması ve adımların sınıflandırılarak standartlaştırılmasıdır.
Çalışma Ortamı
İşin altında yapıldığı şartlar takımı
Denetçi (Auditor)
Sorumlulukları yapılan denetimin amacını anlamak, gerçekleştirmek, denetim sonuçlarını rapora dökmek, müşteri tarafından alınan istek geldiğinde alınan düzeltici işlemlerin sonuçlarını denetlemek, denetimle ilgili herhangi bir belgeyi muhafaza etmek veya gizli tutulup saklanmasını sağlamak, denetlenen kuruluşu denetimi etkili ve verimli bir şekilde planlayıp önyargısız bir incelemeye tabi tutmak olan ve bunları gerçekleştirirken belirlenen denetim standartlarına uyan kişidir.
Denetim (Auditing)
Kalite Sistem Denetim
Deney
Bir veya daha çok karakteristiğin bir prosedüre göre tayin edilmesi.
Düzeltme
Saptanan…uygunsuzluğu…gidermek…için…yapılan…faaliyet
Doküman (Document)
Bir kuruluşta uygulama öncesi bilgi sağlayan ve çalışmak için gerekli verileri içeren yazılı biçimlerin (tanımlar, mühendislik çizimleri,standartlar, kalite planları, vb.) tümüdür
Etkinlik
Planlanmış faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ve planlanan sonuçlara ulaşma derecesi
Geri Dönüşüm
Atıkların fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirildikten sonra ikinci hammadde olarak üretim sürecine sokulması.
Geri Kazanım
Tekrar kullanım ve geri dönüşüm kavramlarını da kapsayan; atıkların özelliklerinden yararlanılarak içindeki bileşenlerin fiziksel, kimyasal veya biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye çevrilmesi.
Güvenilirlik (Reliability)
Bir birimin, belirlenen şartlar altında ve belirli bir zaman diliminde, istenilen fonksiyonları yerine getirebilme kabiliyetidir. Güvenirlik terimi, aynı zamanda başarı ihtimalini veya başarı oranını gösteren güvenirlik özelliği olarak da kullanılır.
Gözden Geçirme
Tespit edilen hedeflere ulaşmak amacıyla ele alınan konunun etkinliği yeterliliği ve uygunluğunu tayin etmek için yapılan faaliyet.
Hatadan Sakınma Poke (Error) – Yoke (Avoid)
Japonca “Poke” ve “Yoke” sözcüklerinden oluşan bir terimdir. Hataların oluşumunu ve uygun olmayan ürünün kullanımını önleme sistemini ifade eden etkin bir yaklaşımdır.
İmtiyaz (Ayrıcalık)
Belirlenmiş şartlara uygun olmayan bir ürünün kullanılmasına veya serbest bırakılmasına..verilen...izin
İzlenebilirlik
Dikkate alınan bir şeyin geçmişini, uygulanmasını veya yerini izleme yeteneği.
Kabul / Red ölçütleri (Accept / Reject Criteria)
Bir ürün veya hizmetin kabul edilebilir ya da edilemez olduğunun ölçülmesinde ve karar verilmesinde kullanılan ölçütleridir.
Kaizen (Kaizen)
Sürekli iyileştirme kavramını gösterir. Japonca olan bu kavram zamanla birike küçük ve sürekli gelişmeler dizisidir. Bu gelişme tüm çalışanların katılımıyla elde edilir.
Kalite (Quality)
Bir ürün veya hizmetin belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan, özelliklerinin toplamıdır.
Kalite Hedefi
Kalite ile ilgili olarak aranan veya amaçlanan bir şeydir.
Kalite Kontrol (Quality Control)
Kalite isteklerini sağlamak için kullanılan uygulama teknikleri ve faaliyetlerdir.
Katma Değerli Aktiviteler (Value Added Activities)
Bir kuruluştaki, müşterinin kalite gereksinimlerini ve beklentilerini karşılayacak, girdiyi çıktıya dönüştüren etkinliklerdir.
Kalite Karakteristiği
Bir ürünün/hizmetin, bir prosesin veya bir sistemin bir şartla yapısal karakteristiği (yapısal bir şeyde özellikle kalıcı karakteristik olarak bulunan özellik anlamındadır.)
Kayıt
Elde edilen sonuçları beyan eden veya gerçekleştiren faaliyetlerin delillerini sağlayan doküman
Kuruluş
Düzenlenmiş sorumlulukları, yetkileri ve ilişkileri olan insanlar ve olanaklar grubu
Kuruluş yapısı
İnsanlar arasındaki yetkilerin, sorumlulukların ve ilişkilerin düzenlenmesi
Kusur
Amaçlanan veya belirlenen bir kullanımla ilgili bir şartın yerine getirilmemesi
Misyon
örgütün varoluş amacı doğrultusunda üstlendiği roldür.
Müşteri Odaklı (Customer oriented)
Müşteri istek ve beklentilerini karşılama ilkesini, kuruluştaki tüm çalışanların görevi olarak ortaya koyan ve bu doğrultuda ürün kalitesini hedefleyen yaklaşımdır.
Müşteri Memnuniyeti
Müşterinin, şartların yerine getirildiğinin, müşteri tarafından algılanan tatmin derecesi.
Nitelik (Attribute)
Kayıt ve çözümleme için ölçülebilir niteliksel verilerdir. Gereksinim duyulan bir etiketin varlığı ya da bir parçanın yerleştirilmesi gibi özellikleri içerir.
Olduğu gibi kullan (Use-as-is)
Bir veya daha fazla uygunsuzluğu içeren bir parçanın son işlemidir. önemsiz uygunsuzluğa rağmen parçanın tasarlanan amaç doğrultusunda kullanılabilmesi söz konusudur.
Objektif Delil
Bir şeyin gerçekliğini veya varlığını destekleyen deliller
Oryantasyon
Yeni çalışanlara organizasyonu ve kendi iş birimlerini tanıtmak ve işe alıştırmak için gerçekleştirilen aktivitelerdir.
Önleyici Faaliyet
Potansiyel bir uygunsuzluğun sebebinin veya diğer istenmeyen potansiyel durumların bertaraf edilmesi için yapılan faaliyet
Prosedür (Procedure)
Bir işlemin gerçekleştirilmesi için gereksinim duyulan belirtilmiş yoldur.
Proje
Başlangıç ve bitiş tarihleri olan koordine ve kontrol edilen bir takım faaliyetlerden oluşan, belirli şartlara objektif uygunluğu elde etmek için yapılan ve zaman sınırlamalarını, maliyet ve kaynakları da içeren benzeri veya eşi olmayan tek proses.
Rekabet (Competition)
Bir kuruluşun tüm birikimini kullanarak oluşturduğu, rakiplerinden daha iyi bir ürün üretme veya hizmet sunma amacına yönelik yoğun çabadır.
Serbest Bırakma
Bir prosesin bir sonraki aşamasına geçmek için verilen izin.
Sorumluluk (Ürün, hizmet) Liability (Product, service)
Ürün veya hizmetin sebep olduğu şahıslarda yararlanmalar, mal ve mülklerde hasarlar veya diğer zararların, üretici veya başkaları tarafından tazmin edileceğini belirten, genel bir terimdir.
Standart
Mutabakat sağlanmış ve kabul edilmiş bir kurumca onaylanmış, mevcut şartlar altında en uygun seviyede bir düzen kurulmasını amaçlayan, ortak ve tekrar eden kullanımlar için, faaliyetler ve sonuçlarıyla ilgili kurallar, kılavuzlar veya karakteristikler ihtiva eden dokümandır.
Süreç (Process)
Bir takım girdileri kullanarak katma değeri daha yüksek bir çıktının elde etmesini amaçlayan birbiriyle ilişkili aktiviteler dizisidir.
Süreç Kalitesi (Process Quality)
Belirlenen bir süreçten alınan her yüz ürün birimindeki kusur ya da kusurlu yüzdesidir.
Sürekli Gelişim
Kuruluşun çevre politikalarına uygun olarak, her alandaki çevre icraat ve başarısını geliştirme amacıyla Çevre Yönetim Sisteminin geliştirilmesidir.
Sürekli İyileştirme (Continuous Improvement)
Shewhart’ın ortaya attığı “Sürekli İyileştirme” kavramı, Toplam Kalite Yönetimi’nin en temel etkinliklerindendir. Bir kuruluştaki bütün fonksiyonların (ürün, hizmet ve süreç) sistematik bir şekilde sürekli iyileştirilmesi demektir. Üst yönetimin liderliğinde eğitilmiş personelin takımlar halinde organize olması ve “Müşteri Odaklılık” sonucu belirlenen hedefler doğrultusunda sürekli iyileştirme çalışmaları yapmasıdır.
Sistem
Birbirleriyle ilişkili veya veya etkileşimli elemanlar takımı.
Şart
Genellikle ima edilen veya zorunlu beyan edilen ihtiyaç veya beklenti
Şartname
Şartları belirlenen doküman
Tamir
Uygun olmayan bir ürünün derecesini amaçlanan kullanım için kabul edilebilir duruma getirmek için yapılan faaliyet
Tedarikçi Kalite Güvencesi (Supplier Quality Assurance)
Bir tedarikçinin ürününün veya hizmetinin müşteri kalite gereksinimlerini yerine getireceğine dair verdiği güvendir. Bu güven, tedarikçi ile Müşteri arasında iyi ilişkilerin yaratılmasıyla başarılır. Ürünün en az düzeltici işlem ve kontrol ile kullanıma hazır hale getirilmesidir.
Tedarikçi
Bir ürünü sağlayan kuruluş veya kişi. örnek, üretici, dağıtıcı, perakendeci veya ürünün satıcısı veya hizmet veya bilgi.
Tekrar Kullanım
Atıkların toplama ve temizleme dışında hiç bir işleme tabi tutulmadan aynı şekli ile ekonomik ömrü doluncaya kadar defalarca kullanılması
Teknik Düzenleme
Ürün özelliklerini, işleme veya üretim yöntemlerini, idari hükümlerde dahil olmak üzere belirten ve uyulması zorunlu olan dokümanıdır.
Tekrar İşleme
Uygun olmayan bir ürünü şartlara uygun hale getirmek için ürün üzerinde yapılan faaliyet.
Tetkik
Tetkik delilini elde etmek ve bunu mutabık kalındığı tetkik kriterlerinin ne dereceye kadar yerine getirildiklerini tayin etmek amacı ile objektif olarak değerlendirmek için, bağımsız ve dokümante edilmiş bir proses.
Toplam Kalite Yönetimi
İş süreçlerini ve ürün/hizmetlerin sürekli iyileştirilmesini amaçlayan bir felsefedir.
Uygunluk (Conformance)
Bir ürün veya hizmetin konu ile ilgili spesifikasyon, sözleşme veya yönetmeliklerin gereksinimlerini karşıladığını belirten bir doğrulamadır.
Uygunsuzluk (Noncomformance)
Bir ürünün sözleşmede, mühendislik çiziminde veya spesifikasyonlarda belirtilen gereksinimleri yerine getirmemesidir.
Ürün/Hizmet
Bir prosesin sonucu
Verimlilik
Elde edilen sonuç ile kullanılan kaynaklar arasındaki ilişki.
Vizyon
Kuruluşun gelecekte nasıl olmak istediğini tanımlayan ifade
Yedi ölümcül Hastalık (Seven Deadly Diseases)
Deming tarafından ortaya konmuş bir terimdir. Deming kuruluşların hiper rekabet ortamlarında var olabilmesini etkileyecek nedenleri yedi başlık altında toplamıştır. Eğer bunlara dikkat etmezlerse kuruluşların yaşamamaları mümkün değildir. Deming’in yönetim hastalıkları: 1) Amaçlarda sabır yetersizliği. 2) Aşırı düzeltme masrafları. Aşırı taahhüt maliyetleri. Yönetimde değişiklik. Kısa vadeli kararlara önem verme. Görünen rakamları kullanarak yönetim. Performans değerlendirmede beceri takdiri ya da yıllık gözden geçirmedir.
Yeterlilik
Bilgiyi ve beceriyi uygulamak için gösterilen yetenek.
Yetenek
Bir kuruluşun, sistemin veya prosesin gerekli şartları yerine getirebilecek bir ürünü gerçekleştirme kabiliyeti
Yönetim
Bir kuruluşun idare ve kontrolü için koordine edilmiş faaliyetler.
Üst Yönetim
Bir kuruluşu en üst seviyede idare ve kontrol eden kişi veya kişiler grubudur.
Argüman
Bir şeyin doğruluğu, gerçekliği konusunda inandırıcı belge.
Ekosistem
Ekosistem, belirli bir kısımda bulunan canlılar ile bunları saran cansız çevrelerinin karşılıklı ilişkileri ile meydana gelen ve süreklilik arz eden ekolojik sistemlerdir.
Elastan
Herhangi bir kuvvetle çekildiklerinde belli bir derecede uzama gösteren, uzamaya sebep olan kuvvet yok olduğunda ise tekrar eski haline dönme özelliğine sahip olan poliüretan-elastomer liflerinden yapılan ipliklere elastan iplik denilmektedir.
İcra
Yerine getirme, yapma, yürütme, uygulama.
İhya
Eski biçimine, eski durumuna getirme, yeniden canlandırma, diriltme. Çok iyi duruma getirme, geliştirme, güçlendirme
İnşa
Yapı kurma, yapı yapma, kurma.
Kurul (Komite)
'Alt kurul' anlamına geldiğini ifade etmek mümkün. Yani herhangi bir şirket ya da vakıf ve dernek gibi farklı kurumlar üzerinden, bu kurumların alt kurulu olarak öne çıkar.
Makul
Akla, mantığa uygun olan
Network
İş ağını genişletmek
Tema
Bir yazın ya da sanat yapıtında işlenen, geliştirilen konunun anlamca ortaya koyduğu ana yönelim.
Tutarlılık
Bütünlüğü bozmayacak şekilde uyumlu olmak, birbirleriyle çelişen davranışlar içerisinde olmamak demektir.
İnsicam (Uyum)
Bir bütünü oluşturan parçalardan her birinin birbirleriyle uyumlu olması demektir.
Ergonomi
İnsanın fiziksel ve psikolojik özelliklerini inceleyerek insanın makine ve çevre ile olan uyumunu doğal ve teknik olarak araştırma ve geliştirme çalışmaları topluluğudur. Yunanca'da “Ergo” iş, “nomos” ise yasa anlamına gelmektedir.
MESLEKİ TERİMLER
Akreditasyon
Belgelendirme kuruluşları, laboratuvarlar, muayene ve deney kuruluşlarının belirli görevleri yapmaya yeterli olduklarının uluslararası kabul görmüş teknik kriterlere göre değerlendirilerek, belgelendirilmesi faaliyetidir.
Baş Denetçi (Auditor, Lead)
Bir denetleme çalışmasını kuruluş çapında düzenleyen, raporlayan ve yapılan düzeltici işlemleri değerlendiren, bu işler için eğitilmiş ve yetkilendirilmiş kişidir.
Beyin Fırtınası Yaratma (Brainstorming)
Grupların kullandığı ve belirli bir konuda fikir üretmeye yarayan bir tekniktir. Gruptaki her kişinin yaratıcı düşünerek, aklına gelen bütün fikirleri yazmasıdır. Tüm fikirler ve düşünceler toplantı süresi sonunda tartışılır ve incelenir.
Benchmarking (Kıyaslama)
Bir organizasyonun kendini değerlendirerek, rakiplerini, iş ortaklarını diğer sektörlerde başarılı örnekleri inceleyerek, iç ve dış pazarlardaki uygulamaları araştırarak ve en iyi uygulamaları örnek alarak zayıf olduğu yönleri geliştirmesidir.
Bilgi Sistemleri (Information Systems)
Bilgi ve verileri toplayan, çözümleyen ve depolayan otomatik sistemleri tanımlamak amacıyla kullanılan bir terimdir.
Cazip Kalite (Attractive Quality)
Müşterinin henüz gereksinim duymadığı, fakat ileride gereksinim duyacağı farklılıkları hayal etmeyi ve bu farklılıkları ürün ve hizmete geçirmeyi amaçlayan kalite anlayışıdır.
Coaching (Koçluk)
Bireyleri ve takımları sonuçlara ulaştırmak için yetkilendiren, geliştiren ve cesaretlendiren uygun ortam ve koşulları yaratan yönetsel bir eylemdir.
Derece (Kalite Derecesi)
Ürünler, prosesler veya aynı fonksiyonel kullanıma sahip sistemler için farklı klasik şartlarına verilen kategori veya sınırlama
Denetleme
Bir kuruluşun faaliyetlerinin, kullanıldığı laboratuar, sistemler ve personelinin tanımlanmış düzenlemelere ve/ veya standartlara uygun olup olmadığının belirlenmesidir.
Denetim örgütü (Auditing Organization)
Mevcut bir sistem, süreç, ürün veya hizmetin belirlenmiş standartlara uygunluğunu doğrulamak için yetkilendirilmiş bağımsız bir kuruluştur.
Düşük Kalitenin Maliyeti (Cost of Poor Quality)
Arzu edilen kaliteye ulaşmak ve kalitede sürekli bir gelişim sağlamak amacıyla gerçekleştirilen etkinliklerin toplam giderleridir
Dokümanların Gözden Geçirilmesi (Documents Review)
Kalite güvence sisteminin yeterli ölçüde dökümante edilip, yazılı kurallar ve talimatların belirtilen şartlara uygunluğunun ve uygulanıp uygulanmadığının, ISO 9000 maddeleri çerçevesinde yeniden gözden geçirilmesidir.
Ekonomik Kalite (Economic Quality)
Ürünün sağladığı ek karın aşıldığı kalite seviyesidir. Aynı zamanda ekonomik kalite yöneticilere, müşterilerin harcama-kar ilişkisine bakarak kaliteyi ne şekilde açıkladıklarını da hatırlatır.
Fırsat Sahası (Area of Opportunity)
önceden belirlenmiş bir malzemenin, sürecin, ürün veya hizmetin bir parçası ya da bir biriminde meydana çıkabilir. “Area of Opprotunity” terimi ortada doğal bir birim (unit) olmadığı zamanlarda sıkça kullanılan bir terimdir. Bir boşluk alanını, bir zaman aralığını, bir üretim parçası ya da pek çok parçadan oluşan üretim aşamaları tamamlanmış bir ürünü vb. temsil edebilir. Rolü etkili bir şekilde tanımlandığı sürece, “birim” teriminin kullanımı, “fırsat sahası” terimine oranla daha fazla tercih edilebilir.
Geçerlilik
Objektif delil sağlamak yolu ile belirli bir kullanım amacı veya uygulama için şartların yerine getirildiğinin
Gündem (Agenda)
Toplantının etkin olarak yürütülebilmesi için yapılan plandır.
Gölge Müşteri Araştırması (Blind Survey)
Bir kuruluşun başka bir firma tarafından incelenmesidir. Amaç, kuruluşun durumunu ve süreçlerini diğer firmalar ile karşılaştırmaktır.
Hedef Grup (Focus Group)
Müşterilerin, ürün ve hizmetler hakkındaki düşüncelerini öğrenmek amacıyla bir araya getirilmesidir. Grubun amacı, ürünlerin veya hizmetlerin geliştirilmesi için yeni düşüncelerin yaratılmasıdır.
Histogram (Histogram)
Bir veri dizisindeki değişikliklerin sınıflandırılması ve bunların dağılımının çubuklar ile gösterimidir. Histogramlar sayısal tablolarda gözlenemeyen gruplaşmaların daha kolay anlaşılmasını sağlar. Histogram kalitenin yedi aracından biridir.
İyi Yönetişim (Good Governance)
Açıklık, şeffaflık, katılım, etkileşim ve hesap verme kültürünün hakim olduğu yönetim anlayışı
İlgili taraf
Bir kuruluşun başarısından veya performansından fayda sağlayan kişi veya grup. örnek, müşteriler, mal sahipleri, kuruluştaki kişiler, tedarikçiler, bankerler, birlikler, ortaklar veya dernekler
İşaretleme
Bir ürün veya ürün grubunun ulusal ve uluslararası standartlar ve/veya ilgili mevzuata sağlık, güvenlik, çevrenin ve tüketicinin korunması çerçevesinde uygun olduğunu göstermek için belirli bir işaretin kullanılmasını, ifade eder.
Kabul Edilebilir Kalite Seviyesi (Acceptable Quality Level (AQL))
Müşteri tarafından kabul edilebilecek durumdaki ürünlerin yüzdesidir.
Kalibrasyon (Calibration)
Ulusal ya da uluslararası standartlara göre izlenebilirliği mümkün olan ve doğruluğu kanıtlanmış ölçü aleti ya da cihazlarıyla karşılaştırılarak, standart olmayan ölçü aleti veya cihazlardaki sapmaların belirlenmesi ya da ayar yolu ile ortadan kaldırılmasıdır.
Kalite El Kitabı (Quality Manual)
Kuruluşun tüm kalite sistemlerini tanımlayan ve kalite politikasını belirten en üst düzeydeki dokümandır. Bu doküman ayrıca yetki, sorumluluk, ilişki ve sistem uygulamalarını tanımlayan bilgileri içerir.
Kalite Gözetimi (Quality Surveillance)
Kalite isteklerinin karşılanmasını temin için, belirlenen referanslara göre prosedürlerin, metotların, şartların, ürün ve hizmetlerin ve kayıt analizlerinin sürekli gözlenerek doğruluğunun tesbit edilmesidir.
Kalite Güvencesi (Quality Assurance)
Ürün veya hizmetin, kalite için belirlenen istekleri karşılamak maksadıyla, yeterli güveni sağlaması için gereken planlı ve sistematik faaliyetlerin bütünüdür.
Kalite Halkası (Quality Loop Quality Spiral)
Herhangi bir ürün veya hizmet kalitesini etkileyen, ihtiyaçların belirlenmesinden, belirlenen ihtiyaçların yerine getirilip getirilmediğinin araştırılmasına kadar olan aşamaları kapsayan, birbirine bağımlı faaliyetlerin kavramsal modelidir.
Kalite Maliyeti (Cost of Quality)
Uygun kaliteye erişmek amacıyla yapılan çalışmaların maliyetiyle yetersiz kontroller sonucu ortaya çıkan maliyetlerin toplamıdır. Kabaca, işlevsel kalite maliyetleri ve dış kalite güvencesi maliyetleri olarak iki başlık altında incelenebilir.
Kalite Planlaması
Kalite hedeflerinin saptanmasına odaklanan gerekli çalıştırma prensiplerini ve kalite hedeflerini yerine getirmek için ilgili kaynakları belirleyen kalite yönetimin parçası
Kalite Politikası (Quality Policy)
Kuruluşun üst yönetim tarafından kalite ile ilgili olarak belirlenen resmi amacıdır.
Kalitenin Yedi Aracı (Seven Tools of Quality)
Kuruluşların kendilerini geliştirebilmelerine ve işlemlerini anlayabilmelerine yardımcı olan araçlardır.Bunlar:
a. Neden-Sonuç Diyagramı
b. Kontrol Listesi
c. Kontrol Formu
d. Akış Çizelgesi
e. Histogram
f. Pareto Çizelgesi
g. Dağılma Diyagramı
Kalite Sistem Denetimi (Quality System Audit)
Uygulanabilir kalite sistem elemanlarının uygunluğunun ve gelişmişliğinin, belirginliğinin ve belirtilen koşullar doğrultusunda etkin bir biçimde uygulanırlığının incelenmesi ve tarafsız olarak değerlendirilmesi yoluyla ispatı için uygulanan faaliyettir.
Kalite Sistemi (Quality System)
Kalite yönetiminin uygulanması için gerekli olan kuruluş yapısı, sorumluluklar, prosedürler, prosesler ve kaynaklardır.
Kalite Sisteminin Yeniden Gözden Geçirilmesi (Quality System Review)
Kalite politikası ve değişen koşullara göre yeni hedefler esas alınarak, kalite sisteminin durumun ve yeterliliğinin üst yönetim tarafından değerlendirilmesidir.
Kalifikasyon
Niteleme, nitelik, özellik, yeterlik, vasıf; şart; sınırlama
Metrolojik Teyit
ölçme donanımının amaçlanan kullanım için şartlara uygun olmasını sağlamak için gerekli işlemler takımı.
Metrolojik Fonksiyon
ölçme kontrol sisteminin tarifi ve uygulanması (yürütülmesi) için kurumsal sorumluluğu olan fonksiyon.
Muayene (Inspection)
Bir ürün ve hizmetin bir veya birden fazla özelliğinin ölçme, deney ve mastarlama gibi işlemlere tabi tutularak, sonuçların belirlenen şartlara uygunluğunun kıyaslanmasıdır
Müşterinin Sesi (Voice of Customer)
Müşterinin, ürün veya hizmet ile ilgili fikirlerinin öğrenilmesi ve bu bilgilerin-süreçlerin geliştirilmesi amacıyla kullanılmasıdır. Müşterinin sesini dinleme, kuruluşa ürünlerini veya hizmetlerini geliştirme olanağı tanır.
Nitelikli Üreticiler Listesi (Qualified Manufacturer’s List (QML))
Müşterinin kalite gereksinimlerini karşılayan üreticilerin değerlendirilmesi ve belirlenmesi sonucunda ortaya çıkan listedir.
Nitelendirme Prosesi
Belirlenen şartları yerine getirme yeteneğini göstermek için proses.
Ölçme Kontrol Sistemi
Metrolojik teyidin ve ölçme proseslerinin sürekli kontrolünün başarılması için gerekli olan birbirleriyle ilişkili veya etkileşimli elemanlar takımı
Ölçme Prosesi
Bir büyüklüğün değerini tespit için yapılan işlemler takımı
Ölçme Donanımı
Bir ölçme prosesini gerçekleştirmek için gerekli olan ölçme cihazı, yazılım, ölçme standardı, referans malzeme ve/veya ek teçhizat veya bunların bileşkeleri
Paydaşlar (Stakeholders)
Müşteriyi, çalışanı, yöneticiyi, rakip kuruluşları, işçi sendikalarını, tedarikçileri, iş ortaklarını içeren bir terimdir.
Reengineering (Yeniden Yapılanma)
İş süreçlerinin daha etkin olmasını ve son ürün ya da hizmetlerin kalitesinin iyileştirilmesini sağlamak üzere gözden geçirilmesi ve yeniden tasarlanmasıdır.
Sapma İzni (Üretim İzni) Deviation Permit (Production permit)
Üretimden veya hizmetin hazırlığından önce, belirli miktar veya zaman için, belirlenmiş şartlardan sapmaya verilen izindir.
Sözleşmenin Gözden Geçirilmesi (Contract Review)
Bir kuruluşun sözleşmeyi imzalamadan önce, sözleşmede kalite gereksinimlerinin yeterince tanımlandığından, dökümante edildiğinden ve kuruluş tarafından bunların kolayca anlaşılabilir olduğundan emin olmak için yerine getirdiği sistematik işlemlerdir.
Standartların Yeterliliği (Adequacy of Standards)
Kaliteyi ölçmek için kullanılan aletlerin yeterliliğinin kalibrasyonunu yapmak için kullanılacak bir standardın yeterliliğini ifade etmek için kullanılan terimdir.
Stratejik Yönetim
Bir organizasyonun iç ve dış çevresinin ve bunların birbirleriyle ilişkilerinin analiz edilmesi ve buradan organizasyonun uzun dönemli amaçlarına ulaşabilmesi için uygun davranış biçimlerinin belirlenmesi ve uygulanması sürecidir.
Sürdürülebilir Kalkınma
Gelecek nesillerin gereksinimlerini karşılama yeteneğinin engellenmeden bugünün gereksinimlerini karşılayan gelişme.
Sürecin Sesi (Voice of Process)
Bir süreçten elde edilen sonuçlardır. Bir süreç, spesifikasyonlar dahilinde çalışabilir / çalışamaz ya da müşterinin kalite gereksinimlerini karşılar ve karşılamaz.
Sürecin Yeniden Tasarımı (Process Re-engineering)
Genelde değişen müşteri gereksinimleri, rekabet yapısı sebebiyle etkinliğini kaybetmiş bir sürecin mevcut müşteri gereksinimleri analiz edilerek eskiyi referans almaksızın yeniden düzenlenmesidir.
Süreç İyileştirme (Process Improvement)
Sürecin analizi neticesinde katma değersiz işlerin ayıklanması, sürecin basitleştirilmesi, otomasyonu gibi yöntemlerle sürecin etkinliği ve verimliliğinin artırılmasına yönelik faaliyetlerdir.
Süreç Performansı (Process Performance)
Sürecin etkinliği ve verimliliğini ifade eder. Sürecin çıktısının belirlenmiş standartlar içinde çalışıp çalışmadığını, hedefleri karşılayıp karşılamadığını ve müşteri kalite gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını gösterir. Süreç performansı genelde üç başlıkta toplanabilecek “Kalite”, “Maliyet”, “Zaman” göstergeleri ile takip edilir.
Süreç Sahibi (Process Owner)
Sürecin etkinliği ve verimli çalışmasından birinci derecede sorumlu dolayısıyla sürecin yönetiminde fonksiyonel yetkiden bağımsız olarak karar alma otoritesine sahip kişidir.
Süreç Yönetimi (Process Management)
Bir kuruluştaki süreçlerin tanımlanması, tanımlanmış süreçlerin performans göstergeleri vasıtasıyla etkinlik ve verimliliklerinin sürekli takibi, gerekli görülen kritik süreçlerde analiz ve iyileştirme çalışmalarının yürütülmesini kapsayan sistematik.
Tanımlanabilir Neden (Assignable Cause)
Bir süreçteki herhangi bir değişikliğin nedenidir. Bu nedenler çalışanlar tarafından kolayca tanımlanabilir ve ortadan kaldırılabilir.
Tasarımın Gözden Geçirilmesi (Design Review)
Tasarım şartlarının değerlendirilmesi, tasarımın bu şartları karşılayabilmesi ve problemlerin tanımlanarak çözüm yolu getirmesi için, tasarım dokümante edilerek, detaylı ve sistematik olarak incelenmesidir.
Tasarım ve Geliştirme
Şartları belirtilmiş karakteristiklere veya bir ürünün, proses veya sistemin, dönüştüren prosesler takımı
Taşeron Değerlendirmesi (Vendor Appraisal)
Sipariş vermeden önce, malzemeyi üreten üreticinin kaliteyi kontrol altında tutma yeteneğinin değerlendirilmesidir.
Tetkikçi
Bir tetkik yapmak için yeterliliği olan kişi
Tetkik Programı
Belirli bir zaman içinde planlanan ve belirli bir amaca yöneltilen bir veya daha fazla tetkiklerden oluşan takımdır.
Tetkik Kriterleri
Referans olarak kullanılan politikalar, prosedürler veya şartlar takımı.
Tetkik Sonucu
Tetkikin tüm hedefleri ve tüm tetkik bulguları dikkate alındıktan sonra tetkik ekibi tarafından gerçekleştirilen bir tetkikin sonucu
Uygunluk Belgelendirmesi (Qualification)
Bir üretici veya dağıtıcının ürünlerinin, sözleşmeye ya da bir mühendislik çizimin gereklerine uygunluğunun belirlenmesi amacıyla incelenmesi, test edilmesi ve onaylanması işlemidir.
Yeterlilik Denetimi (Adequacy Audit)
Kalite sistem dökümanlarının ilgili dökümanlara göre yeterlilikleri açısından denetlenmesidir.
Amortisman
İşletmeniz bir varlık (varlığın eskimesi ya da yıpranması gerekir) satın aldığında, varlığın maliyetini işletme gideri olarak vergiden düşebilirsiniz. Ancak Vergi Usul Kanunu düzenlemeleri, bu varlığın maliyetini tahmini faydalı ömrüne yaymanız gerektiğini söyler. Bu tür uzun vadeli kesintiye yıpranma payı yani amortisman denir.
Aplike
Tekstil yüzeylerinde genellikle bir kumaş parçasının başka bir kumaş yüzeyine çeşitli yollarla uygulanması ile elde edilen bir teknik olarak bilinmektedir.
Asorti
Giysilerin seri üretiminde renk ve beden dağılımını gösteren en küçük sipariş miktarına denir.
Bıyık
Bu yıkamada, konfeksiyon ürünleri pomza taşı kullanılarak yıkanır. Ürünlerin birbirine sürtünüp ovalanması, kullanılan taşlar yardımıyla hızlandırılarak bir yıkama efekti elde edilir.
Boyfriend
(Açıklama girilmemiştir.)
Conta
Ek için kullanılan parça.
Çıma
Çima, giyim eşyasında kenar kısmının 1 mm. üzerinden yapılan dikiş olarak adlandırılmaktadır.
Denye
Teknik olarak denye, çorapların dokunduğu ipliğin ağırlığı (yani kalınlığı) ile ilgilidir (daha fazla bilgi ilginiz çekerse, 1 denye 9000 metre uzunluğundaki ipliğin gram olarak ağırlığını ifade eder). Genellikle denye azaldıkça şeffaf görünüş ve ürünün hassasiyeti de artar.
Destroy
Denim ürünlerde istenilen bölgeye uygulanan aşırı yıpratma veya yırtma uygulamasına denir. Bu uygulama denim mamul ham halde iken yapılır.
Dönüştürücü Liderlik
Dönüştürücü liderlik, vizyon ilham sağlama ve rol modeli olma, entelektüel teşvik sağlamak, grup amaçlarının kabulünü gerçekleştirmek, takipçilerden yüksek başarı beklemek ve onlara bireysel ilgi göstermek gibi bir takım özellikleri içerisinde barındıran bir anlayıştır.
Ekose
çeşitli renklerde kare desenleri olan (kumaş).
Elastömer
Yüksek uzama kabiliyetine sahip lif çeşitleri elastomer (elastan) lifleri kimyasal yapılarından dolayı kopmadan çok yüksek uzama gösterebilen ve kopma noktasına kadarki uzamalarda tamamen ve çabuk eski haline dönebilen liflerdir.
Emprime
Emprime baskı, değişik renklerde serigrafi boyaları kullanılarak kumaş üzerine zemin ve çeşitli desenler basma işlemidir.
Fitil
Fitil işlemi iplik üretim aşamalarında cer işleminden sonra ring iplik eğirmeye hazırlık amacıyla yarı mamulun inceltilerek çok az bir bükümle yeterli mukavemetin sağlandığı ön eğirme işlemi olarak tanımlanabilir.
Flare
üst kısmı dar diz hizasından aşağısı İspanyol paça şeklinde olan pantolonlardır
Gergi
Kumaşın geçişi sırasında gerginliğin ayarlanmasını sağlar. Bu da düzgün kesim yapılmasına yardımcı olur. Kumaş gerginliği makinedeki fırçaların çalışmasını ve makaslama işleminin düzgünlüğünü sağlayan önemli bir faktördür.
İndigo
mavi denim pantolonlar için kot kumaş üretimindeki pamuk ipliği için kullanılan bir boyadır.
Jakarlı Kumaş
ipliklerin özel bir tezgah üzerinde dokunmasıyla elde edilen desenlerle oluşturulan bir kumaş türüdür.
Navlun
Nakliye bedeli
Outdoor
Açık havada ve doğa içinde yapılan dış spor aktivitelerinde kar, yağmur, rüzgar ya da dolu gibi mevsim şartları ya da diğer dış etkenlerden korunmak için giyilmesi gereken kıyafetlere outdoor giyim denir.
Outlet
Çıkış, çıkış yeri ve dışarıya anlamlarını taşımaktadır. Ancak mağazalarda yer alan outlet kavramıysa mağazaların; iadesi söz konusu olan, sezon dışı ürün olan ve defolu olan ürüne ilişkin belirtme gereği duyduklarında kullandıkları bir kavramdır.
Size Set
Beden seti
Skinny
Dar kot pantolon. Skinny jean'lerde kullanılan kumaşın özelliği tamamıyla sert kot kumaş olmamasıdır.
Agraf
Agraf nedir kıyafet? Agraf, bir giyim eşyasının karşılıklı uçlarını birbirine tutturarak kapatmaya yarayan, üzerinde genel olarak metal küçük çengeller ve halkaların bulunduğu iki parçadan oluşan bir yardımcı malzemedir.
Feminen
Kadınsı olmakla birlikte genellikle kadınsı erkekler için kullanılmaktadır. Kadına benzeyen, kadını andıran ve kadın gibi anlamları vardır.
Maskülen
Maskülen kelimesi genel itibariyle "erkeksi" anlamına gelmektedir. Daha geniş tabirle erkeğe benzeyen, erkeği andıran ya da eril gibi anlamlara gelmektedir.
Tencel
Tekstilde ve giyim sektöründe önemli bir potansiyele sahip olan özellikleri ve ayrıcalıkları sayesinde nefes alabilen, dayanıklı bir kumaş türüdür.